Vai trò của kỹ thuật hình ảnh bức xạ trong y học là gì?

Kỹ thuật hình ảnh bức xạ đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực y học và chăm sóc sức khỏe. Hãy tìm hiểu chi tiết hơn về kỹ thuật hình ảnh bức xạ trong y học qua bài viết sau đây!

• Quy trình chụp cộng hưởng từ dây thần kinh ngoại biên
• Siêu âm bụng phát hiện được những bệnh lý nào?
• Vai trò của kỹ thuật chụp cộng hưởng từ (MRI) với bệnh lý cơ xương khớp

Vai trò của kỹ thuật hình ảnh bức xạ trong y học là gì?

Chẩn đoán hình ảnh bức xạ trong y khoa là gì?

Chẩn đoán hình ảnh bức xạ trong y khoa là một phần quan trọng của lĩnh vực y học sử dụng các kỹ thuật hình ảnh để xem và đánh giá bên trong cơ thể con người mà không cần phải thực hiện phẫu thuật. Các kỹ thuật hình ảnh bức xạ cung cấp hình ảnh của các cơ quan, mô tế bào, và cấu trúc trong cơ thể để giúp các chuyên gia y tế chẩn đoán bệnh, theo dõi tiến triển của bệnh, và lập kế hoạch điều trị.

Giảng viên Cao đẳng Y Dược TP.HCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ các kỹ thuật hình ảnh bức xạ phổ biến trong y khoa bao gồm:

• X-quang (X-ray): Sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh của xương, phổi, và nhiều cơ quan khác.
• CT scan (Computed Tomography): Kỹ thuật này sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh lát cắt mỏng của cơ thể, giúp xem chi tiết hơn về cấu trúc nội tiết và ngoại tiết.
• MRI (Magnetic Resonance Imaging): Sử dụng từ trường mạnh và sóng radio để tạo ra hình ảnh chi tiết của cơ thể, đặc biệt tốt cho việc xem các cấu trúc mềm như não, cơ tim, và cơ quan bên trong.
• Siêu âm (Ultrasound): Sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của tử cung, thai nhi, và các cơ quan trong bụng.
• PET scan (Positron Emission Tomography): Kỹ thuật này sử dụng hạt positron để tạo ra hình ảnh của hoạt động chức năng của cơ thể, đặc biệt là trong việc phát hiện và theo dõi ung thư.
• SPECT scan (Single Photon Emission Computed Tomography): Tương tự như PET scan, SPECT scan cũng được sử dụng để xem hoạt động chức năng của cơ thể, thường được sử dụng trong việc chẩn đoán các vấn đề về não và tim.

Chẩn đoán hình ảnh bức xạ rất quan trọng trong việc xác định bệnh lý, hỗ trợ trong việc quyết định phương pháp điều trị, và theo dõi tiến triển của bệnh. Nó cung cấp thông tin không thể thấy bằng mắt thường và là công cụ quan trọng trong nhiều lĩnh vực của y học, từ nội tiết học đến phẫu thuật và hóa trị liệu.

Đối tượng nào được chỉ định chụp xạ hình?

Chụp X-quang và các kỹ thuật hình ảnh bức xạ khác từ thiết bị hình ảnh y học thường được chỉ định cho những đối tượng sau đây:

• Bệnh nhân có triệu chứng hoặc dấu hiệu bệnh lý: Khi một bệnh nhân có triệu chứng như đau, sưng, ho, khó thở, hoặc bất kỳ triệu chứng nào khác, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang hoặc các kỹ thuật hình ảnh bức xạ khác để xem bên trong cơ thể và tìm hiểu nguyên nhân gây ra triệu chứng.
• Kiểm tra tiến triển bệnh: Chụp X-quang và các kỹ thuật hình ảnh bức xạ có thể được sử dụng để theo dõi tiến triển của một bệnh đã được chẩn đoán trước đó. Ví dụ, trong trường hợp ung thư, nó có thể được sử dụng để xem xét sự thay đổi của khối u sau khi điều trị.
• Sàng lọc: Trong một số trường hợp, chụp X-quang và các kỹ thuật hình ảnh bức xạ được sử dụng để sàng lọc và phát hiện sớm các bệnh tiềm ẩn hoặc rủi ro cao, như viêm phổi do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis trong trường hợp bệnh lao.
• Đánh giá sự tổn thương do chấn thương: Chụp X-quang và CT scan thường được sử dụng để đánh giá sự tổn thương sau chấn thương, chẳng hạn như xem xem có xương bị gãy, nứt hoặc không.
• Theo dõi thai kỳ và thai sản: Siêu âm và chụp X-quang có thể được sử dụng để theo dõi thai kỳ, đánh giá sự phát triển của thai nhi và xác định các vấn đề sức khỏe thai kỳ.
• Kiểm tra điều trị: Hình ảnh bức xạ cũng được sử dụng để kiểm tra hiệu quả của các phương pháp điều trị, chẳng hạn như kiểm tra xem liệu một khối u đã thu nhỏ sau khi điều trị bằng hóa trị liệu hay không.

Điều quan trọng là việc chụp X-quang và các kỹ thuật hình ảnh bức xạ khác thường được chỉ định bởi bác sĩ dựa trên lý do lâm sàng và triệu chứng của bệnh nhân. Chúng không nên được thực hiện một cách ngẫu nhiên mà phải tuân theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Y Dược chất lượng cao

Kỹ thuật hình ảnh bức xạ có gây nguy hiểm gì không?

Chuyên gia tại các trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội chia sẻ: Kỹ thuật hình ảnh bức xạ, như chụp X-quang, CT scan, và các phương pháp khác, sử dụng tia X hoặc các dạng bức xạ ion hóa như gamma ray để tạo ra hình ảnh của cơ thể. Mức độ nguy hiểm của các kỹ thuật này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm liều lượng bức xạ, tần số sử dụng, và thời gian tiếp xúc. Dưới đây là một số điểm quan trọng về nguy cơ của kỹ thuật hình ảnh bức xạ:

• Liều bức xạ: Liều lượng bức xạ được sử dụng trong các kỹ thuật hình ảnh bức xạ thường rất nhỏ và không gây ra hại lớn cho sức khỏe. Tuy nhiên, liều lượng này vẫn cần được kiểm soát và giới hạn để tránh nguy cơ tiềm ẩn. Các chuyên gia y tế luôn nỗ lực để sử dụng liều lượng bức xạ thấp nhất cần thiết để đạt được mục tiêu chẩn đoán.
• Tần số sử dụng: Nguy cơ liên quan đến bức xạ cũng phụ thuộc vào tần số sử dụng các kỹ thuật hình ảnh. Những người thường xuyên tiếp xúc với tia X, chẳng hạn như nhân viên y tế, có nguy cơ cao hơn so với những người chỉ tiếp xúc với bức xạ một lần trong khoảng thời gian dài.
• Thời gian tiếp xúc: Thời gian tiếp xúc với bức xạ cũng quan trọng. Một liều lượng bức xạ nhỏ được chia ra trong nhiều lần chụp X-quang thường an toàn hơn so với một liều lượng lớn được tạo ra trong một lần chụp duy nhất.
• Cân nhắc lợi ích và nguy cơ: Trong hầu hết các trường hợp, lợi ích chẩn đoán từ các kỹ thuật hình ảnh bức xạ vượt trội hơn so với nguy cơ tiềm ẩn từ bức xạ. Bác sĩ và nhóm y tế luôn cân nhắc lợi ích và nguy cơ trước khi quyết định thực hiện bất kỳ xạ hình ảnh nào.
• Bảo vệ bức xạ: Các thiết bị bảo vệ bức xạ, như áo chống bức xạ và thiết bị bảo vệ cho cơ thể, thường được sử dụng để giảm nguy cơ tiếp xúc của những người làm việc thường xuyên với tia X.

Tóm lại, các kỹ thuật hình ảnh bức xạ có tiềm ẩn gây nguy hiểm nếu không được sử dụng đúng cách hoặc nếu liều lượng không được kiểm soát. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, các biện pháp an toàn và kiểm soát đã được thiết lập để đảm bảo rằng nguy cơ cho bệnh nhân và nhân viên y tế là rất thấp, và lợi ích chẩn đoán của các kỹ thuật này thường vượt trội hơn so với nguy cơ tiềm ẩn.

Nguồn: chandoanhinhanh.info