Vai trò của siêu âm trong chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là bệnh nguy hiểm ở phụ nữ, trong đó phát hiện sớm giữ vai trò then chốt. Ngoài các phương pháp sàng lọc phổ biến, siêu âm cũng được quan tâm liệu có hỗ trợ gì trong chẩn đoán và theo dõi bệnh.

• Chụp cộng hưởng từ toàn thân giúp phát hiện những bệnh lý nào?
• Những điều cần lưu ý khi thực hiện nội soi đại tràng

Bài viết dưới đây chuyên gia y khoa tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ phân tích cụ thể vai trò thực tế của siêu âm trong quản lý bệnh ung thư cổ tử cung.

Ung thư cổ tử cung – Mối nguy hiểm âm thầm đối với phụ nữ

Ung thư cổ tử cung là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới, chủ yếu do virus HPV (Human Papillomavirus) gây ra. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng hơn 500.000 phụ nữ trên toàn thế giới được chẩn đoán mắc bệnh, trong đó hơn 250.000 trường hợp không thể vượt qua do phát hiện muộn hoặc điều trị không hiệu quả.

Điều đáng lo ngại là bệnh tiến triển một cách âm thầm. Ở giai đoạn đầu, ung thư cổ tử cung hiếm khi biểu hiện triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên vô cùng khó khăn. Chỉ đến khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh mới xuất hiện các dấu hiệu như ra máu âm đạo bất thường, đau bụng dưới, hoặc rối loạn tiểu tiện – lúc này điều trị sẽ gặp nhiều thách thức hơn.

Tuy nhiên, điều đáng mừng là ung thư cổ tử cung hoàn toàn có thể được phòng ngừa và phát hiện sớm thông qua các phương pháp sàng lọc định kỳ. Các phương pháp này bao gồm:

• Xét nghiệm Pap smear: Giúp phát hiện sớm các tế bào bất thường tại cổ tử cung.
• Xét nghiệm HPV: Xác định sự hiện diện của virus HPV – nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung.
• Soi cổ tử cung: Hỗ trợ quan sát trực tiếp bề mặt cổ tử cung để tìm kiếm tổn thương nghi ngờ.
• Sinh thiết: Là phương pháp xác định chính xác tổn thương ác tính dựa trên mô bệnh học.

Chủ động tầm soát định kỳ, kết hợp lối sống lành mạnh và tiêm ngừa HPV chính là những biện pháp thiết thực giúp phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Siêu âm có vai trò gì trong chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung?

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến, sử dụng sóng âm tần số cao để tái hiện hình ảnh bên trong cơ thể. Mặc dù không phải là phương pháp đầu tay để sàng lọc hay chẩn đoán ung thư cổ tử cung, siêu âm vẫn có những vai trò nhất định trong quá trình phát hiện và điều trị bệnh.

Cụ thể, chẩn đoán hình ảnh như siêu âm có thể hỗ trợ:

• Phát hiện bất thường về cấu trúc cổ tử cung: Siêu âm vùng chậu có thể phát hiện những thay đổi như khối u, polyp, dày niêm mạc cổ tử cung hoặc tổn thương nghi ngờ ác tính. Dù không thể thay thế xét nghiệm tế bào học hoặc sinh thiết, siêu âm vẫn có thể đưa ra những gợi ý ban đầu để bác sĩ chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu.
• Đánh giá mức độ lan rộng của khối u: Ở những bệnh nhân đã được chẩn đoán ung thư cổ tử cung, siêu âm – đặc biệt là siêu âm đầu dò âm đạo hoặc siêu âm qua đường trực tràng – giúp đánh giá sự xâm lấn của khối u đến các cơ quan lân cận như thành âm đạo, bàng quang, trực tràng, dây chằng hoặc hạch chậu. Đây là thông tin quan trọng để bác sĩ xác định giai đoạn bệnh và lựa chọn phương án điều trị phù hợp.
• Theo dõi hiệu quả điều trị: Sau khi bệnh nhân bắt đầu điều trị bằng phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị, siêu âm được sử dụng định kỳ để theo dõi kích thước khối u, sự thay đổi mô tổn thương, cũng như phát hiện dấu hiệu tái phát hoặc di căn. Việc này giúp kịp thời điều chỉnh phác đồ điều trị, mang lại hiệu quả cao hơn trong quản lý bệnh.

Như vậy, mặc dù không thay thế được các xét nghiệm chuyên biệt, siêu âm vẫn đóng vai trò bổ trợ quan trọng trong toàn bộ quá trình chăm sóc và theo dõi bệnh nhân ung thư cổ tử cung.

Làm gì khi phải đối mặt với ung thư cổ tử cung?

Việc nhận được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung là một cú sốc lớn đối với bất kỳ ai. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị bài bản.

Dưới đây là một số điều quan trọng người bệnh nên ghi nhớ:

• Giữ tinh thần tích cực: Tâm lý lạc quan là yếu tố quan trọng giúp cơ thể đáp ứng điều trị tốt hơn.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Mỗi giai đoạn của bệnh có phác đồ riêng (phẫu thuật, xạ trị, hóa trị…), vì vậy người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý bỏ điều trị hoặc thay thế bằng các biện pháp chưa được kiểm chứng như thuốc nam hay thực phẩm chức năng.

• Dinh dưỡng hợp lý: Ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm dễ tiêu, uống đủ nước. Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, đường tinh luyện và rượu bia.
• Vệ sinh cá nhân đúng cách: Dùng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không thụt rửa sâu âm đạo để tránh nhiễm trùng.
• Tái khám định kỳ: Ngay cả sau khi điều trị thành công, vẫn cần tái khám thường xuyên (3–6 tháng/lần) để phát hiện sớm nguy cơ tái phát.

Lưu ý các dấu hiệu bất thường: Nếu có các biểu hiện như ra máu âm đạo, đau bụng dưới kéo dài, rối loạn tiểu tiện… cần đi khám ngay.Tóm lại, siêu âm không phải là phương pháp sàng lọc hay chẩn đoán chính trong ung thư cổ tử cung, nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng trong quá trình hỗ trợ phát hiện bất thường, đánh giá mức độ xâm lấn và theo dõi điều trị. Việc kết hợp siêu âm với các xét nghiệm chuyên sâu khác sẽ giúp nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán và quản lý bệnh.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y Sài Gòn khuyến nghị việc chủ động chăm sóc sức khỏe, tầm soát định kỳ và hiểu rõ vai trò của từng phương pháp chẩn đoán chính là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân trước căn bệnh ung thư cổ tử cung.