Những biến chứng của bệnh đái tháo đường gây rối loạn mật độ xương

Ngoài các biến chứng như tim mạch, suy thận, đột quỵ hoặc mù lòa… bệnh đái tháo đường ở người cao tuổi có thể gây loãng xương và một số bệnh lý khác có liên quan đến xương khớp

• Tĩnh mạch mạng nhện có thể điều trị không cần thuốc ngay tại nhà
• Bệnh lý loạn sản xơ xương có hướng điều trị bệnh như thế nào?
• Phòng ngừa loãng xương bằng cách tập thể dục để củng cố mật độ xương

Bệnh đái tháo đường gây rối loạn mật độ xương rất nguy hiểm

ĐÁI THÁO ĐƯỜNG VÀ RỐI LOẠN MẬT ĐỘ XƯƠNG

Đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa thường gặp, gây ra nhiều biến chứng nặng nề ở các cơ quan tim mạch, thận, mắt… Trong đó biến chứng cơ xương khớp thường hay gặp ở những bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường type 1 lâu năm, tuy nhiên nó cũng có thể gặp ở những bệnh nhân đái tháo đường type 2 và những người mới mắc bệnh.

Ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa canxi, phospho và các khoáng chất khác

Nếu bệnh đái tháo đường không được điều trị sẽ làm gia tăng lượng đường huyết. Lượng đường này bị đào thải ra ngoài theo nước tiểu cùng với lượng canxi và phospho, làm cho mật độ xương bị giảm sút, gây loãng xương.

Lượng đường huyết khi đói và lượng đường trong nước tiểu tăng lên thì mật độ xương sẽ giảm xuống. Khi lượng đường huyết xuống thấp, gần với trị số bình thường thì chỉ số canxi niệu cũng giảm theo và giảm xuống mức bình thường.

Hội chứng tăng tạo xương lan tỏa nguyên phát

Hội chứng tăng tạo xương lan tỏa nguyên phát (DISH Diffuse Idiopathic Skeletal Hyperostosis) hay bệnh Forestier, đặc trưng bởi tình trạng loạn sản, canxi hóa dây chằng cột sống kết hợp với hình thành các gai xương. Tuy nhiên khe đĩa đệm, khớp mỏm sau và khớp cùng – chậu đều bình thường. Đoạn cột sống ngực là vùng hay bị tổn thương nhất, ngoài ra có thể gặp vôi hóa ở các vị trí khác. Triệu chứng thường gặp là đau, hạn chế vận động, cứng vùng gáy và lưng. Điều trị bằng các thuốc NSAID, giãn cơ, giảm đau và vật lý trị liệu.

Ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa xương

Đối với bệnh nhân đái tháo đường, khi chức năng của tế bào cốt trưởng thành bị suy giảm thì sẽ khiến sự hình thành xương bị giảm sút, hoặc bị chậm lại. Tuy nhiên, quá trình tiêu hủy của xương có thể sẽ bình thường, hoặc có thể tăng hoặc giảm. Bên cạnh đó, các thụ thể của insulin có trên tế bào cốt trưởng thành có thể giúp tăng chức năng và tăng sản sinh tế bào cốt trưởng thành. Do đó, người bị bệnh đái tháo đường, thiếu insulin, sẽ làm ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của xương, vì vậy mà có những biến chứng bệnh lý liên quan đến xương, giảm sút mật độ xương, loãng xương.

Bệnh đái tháo đường ảnh hưởng đến mật độ xương của người bệnh

Đái tháo đường ảnh hưởng đến mật độ xương

Dùng phương pháp đo đậm độ xương kép (DEXA) đo mật độ xương vùng thắt lưng, đoạn trên xương đùi trên bệnh nhân đái tháo đường cho thấy sự thay đổi mật độ xương giữa bệnh nhân đái tháo đường type 1 và type 2 hoàn toàn khác biệt. Mật độ xương bị giảm sút thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 là do bệnh nhân đái tháo đường type 1 thường mắc ở lứa tuổi trẻ, trước 20 tuổi, chính lúc này là giai đoạn xương đang phát triển mạnh, người bệnh thường gầy nhiều và sự thiếu hụt insulin đều có liên quan đến sự phát triển của xương.

Nhiều báo cáo đã chứng minh có sự liên quan giữa sự mất đi của hàm lượng xương ở bệnh nhân đái tháo đường và giới tính; quá trình phát triển bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến mật độ xương, bệnh nhân nữ, người mắc bệnh lâu năm thì lượng xương mất đi càng nhiều.

Gãy xương – biến chứng nguy hiểm ở bệnh nhân đái tháo đường

Một số nghiên cứu chứng minh rằng nguy cơ gãy xương bàn chân và xương ngón chân trên bệnh nhân đái tháo đường so với người bình thường tăng gấp 3 lần, điều này có thể có liên quan với bệnh lý thần kinh, bệnh lý mạch máu do đái tháo đường. Ngoài ra, đối với những bệnh nhân đái tháo đường có thị lực giảm, hay yếu nửa người thì càng dễ ngã và đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến gãy xương.

Gãy đoạn trên xương đùi rất thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường lớn tuổi do bệnh nhân đồng thời có kèm theo loãng xương trầm trọng. Thông thường cho rằng bệnh nhân đái tháo đường thường kèm theo có sự rối loạn về chuyển hóa và nội tiết, đồng thời kèm theo có bệnh lý về mạch máu, trong đó bao gồm vi mao mạch xương dẫn đến giảm dinh dưỡng xương, giảm hình thành xương, tăng tiêu hủy xương tiến tới thúc đẩy quá trình loãng xương. Vì vậy ở những nơi máu được cung cấp quá ít như đoạn trên xương đùi dễ bị loãng xương nghiêm trọng hoặc thậm chí dễ gãy xương.

Qua bài viết trên, Bác sĩ, Giảng viên Trung cấp Dược khuyên các bệnh nhân đái tháo đường cần kiểm soát đường huyết chặt chẽ, đặc biệt là những bệnh nhân phụ thuộc insulin phải tiêm hằng ngày. Bệnh nhân đái tháo đường vẫn có thể dùng các loại sữa giàu canxi, hàm lượng đường thấp để phòng ngừa loãng xương, tăng cường dùng các loại thực phẩm giàu canxi hằng ngày.