Ung thư thực quản thường gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi, sử dụng nhiều rượu, bia, thuốc lá. Để chẩn đoán ung thư thực quản, bác sĩ có thể dùng nhiều kỹ thuật hình ảnh y học
- Phương pháp siêu âm bàng quang được tiến hành như thế nào?
- Tìm hiểu kỹ thuật siêu âm mắt và những thông tin cần lưu ý
Tổng quan về bệnh ung thư thực quản
Giảng viên Cao đẳng Y Dược Sài Gòn cho biết thực quản là một phần của hệ tiêu hóa trên, nối cổ họng và dạ dày, giúp mang thức ăn và các chất lỏng từ họng xuống dạ dày. Ở người trưởng thành, thực quản có độ dài khoảng 25cm. Ung thư thực quản xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển trong thực quản. Có 2 loại ung thư thực quản chính là:
- Ung thư biểu mô tế bào vảy: Ung thư phát triển trong các tế bào mỏng, phẳng (vảy) tạo thành lớp lót bên trong thực quản. Ung thư biểu mô vảy thường xuất phát ở phần trên và giữa của thực quản.
- Ung thư biểu mô tuyến: Là dạng ung thư phát triển trong các tế bào tuyến, nằm phía trong niêm mạc của thực quản.
Trong giai đoạn đầu của ung thư thực quản, người bệnh có thể không có triệu chứng gì. Trong các giai đoạn ung thư thực quản tiến triển hơn, các triệu chứng có thể gặp bao gồm:
- Khó nuốt, đau khi nuốt
- Thường xuyên ho và nôn trớ, có thể nôn ra máu
- Khàn tiếng, đau ngực
- Ăn khó tiêu, thường xuyên ợ chua, người gầy sút, giảm cân, mệt mỏi
- Phân có chất nhầy hoặc máu trong phân
Ung thư thực quản thường phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Bệnh thường xảy ra ở người trên 50 tuổi, tỷ lệ nam giới mắc bệnh cao gấp đôi so với nữ. Ngoài giới tính và tuổi tác, một yếu tố nguy cơ khác của ung thư thực quản là hút thuốc lá, thường xuyên uống rượu và mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD),..
Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh dùng trong chẩn đoán ung thư thực quản
Để chẩn đoán ung thư thực quản, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng lâm sàng, khai thác các yếu tố nguy cơ. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra sức khỏe tổng quát để đánh giá tổng thể tình trạng sức khỏe người bệnh. Để chẩn đoán xác định người bệnh có bị ung thư thực quản hay không và đã lan rộng chưa, bác sĩ có thể chỉ định một hoặc nhiều kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sau đây:
Chụp X-quang ngực: Giảng viên Cao đẳng Kỹ thuật hình ảnh Y học cho biết chụp X-quang ngực đây là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, sử dụng một lượng bức xạ rất nhỏ để tạo hình ảnh bên trong lồng ngực. Hình ảnh chụp X-quang giúp bác sĩ nhận thấy các bất thường về hình dạng của thực quản nếu có.
Chụp cắt lớp vi tính ngực: Chụp cắt lớp vi tính (CT)- ngực: là kỹ thuật sử dụng nhiều tia X quét lên phần ngực theo lát cắt ngang, cùng với công nghệ xử lý của máy tính để tạo ra hình ảnh 2-3 chiều. So với chụp X-quang ngực thông thường, chụp cắt lớp vi tính cho nhiều thông tin chi tiết hơn.
Chụp đường tiêu hóa trên có cản quang: Người bệnh sẽ được cho uống chất cản quang trước khi chụp X-quang, chất cản quang có thể là dung dịch bari hoặc chất tương phản hòa tan trong nước. Thực quản, dạ dày và tá tràng sẽ được làm rõ trên phim X-quang nhờ có chất cản quang.
Nội soi thực quản: Bác sĩ sẽ dùng ống nội soi (là một ống mỏng, có đèn chiếu sáng và thấu kính) đưa vào thực quản để xem trực tiếp hình ảnh bên trong thực quản. Ống nội soi có thể được đưa qua miệng hoặc mũi, xuống cổ họng để vào thực quản. Một số ống nội soi thực quản có thể được trang bị các dụng cụ để sinh thiết mẫu bệnh phẩm từ vùng thực quản tổn thương. Mẫu bệnh phẩm này được lấy ra ngoài để làm xét nghiệm giải phẫu học nhằm xác định có phải tế bào ung thư hay không.
Chụp pet ct ung thư thực quản: Chụp pet ct ung thư thực quản (còn được gọi là chụp Positron cắt lớp) là kỹ thuật sử dụng một loại máy ảnh đặc biệt và một chất đánh dấu (chất phóng xạ) để xem xét các cơ quan trong cơ thể. Chất đánh dấu khi được tiêm vào cơ thể sẽ phát ra các hạt điện tích dương nhỏ (positron). Camera ghi lại các positron và biến các bản ghi thành hình ảnh trên máy vi tính. Hình ảnh chụp cắt lớp phát xạ Positron khi kết hợp với CT scan để có được những thông tin chi tiết hơn về vị trí của chất theo dõi. Bằng cách xác định những thay đổi của cơ thể ở cấp độ tế bào, chụp pet ct ung thư thực quản có thể phát hiện sự khởi phát sớm của bệnh trước khi biểu hiện rõ ràng trên các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác. Chụp pet ct thực quản còn giúp xác định xem ung thư đã di căn hay chưa, đánh giá hiệu quả của kế hoạch điều trị và xác định xem ung thư có quay trở lại sau khi điều trị hay không.
Sau khi thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như trên, nếu không chắc chắn bất thường ở thực quản là lành tính, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện sinh thiết thực quản. Sinh thiết là việc lấy các mẫu mô từ vùng thương tổn, sau đó làm xét nghiệm giải phẫu bệnh nhằm xác định sự hiện diện, mức độ hoặc giai đoạn của ung thư thực quản. Tùy theo tình trạng tổn thương cụ thể ở bệnh nhân, bác sĩ sẽ chọn hình thức sinh thiết phù hợp. Sinh thiết có thể thực hiện đồng thời trong quá trình nội soi thực quản.
Nếu sau khi thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ loại trừ khả năng người bệnh mắc ung thư thực quản thì không cần thực hiện thêm các bước chẩn đoán khác. Người bệnh sẽ được tập trung điều trị các bệnh lý gây tổn thương thực quản được bác sĩ phát hiện. Người bệnh cần tái khám theo định kỳ để bác sĩ theo dõi sự đáp ứng điều trị và mức độ phục hồi của thực quản.